Door de coronapandemie is ook het communicatievak in de schijnwerpers komen te staan. Er is veel discussie over de communicatieaanpak van het kabinet. Zelfs de communicatiedeskundigen onderling zijn het soms niet eens. Regelmatig krijgt de communicatie de schuld, als beleid niet blijkt te werken. Maar iedere communicatieprofessional kent het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Hoe zorg je dat je als communicatieprofessional invloed hebt? Met welke trends en ontwikkelingen krijg je te maken? Daarover verschijnen regelmatig interessante updates, die het waard zijn om te volgen.
Op basis van zijn eigen ervaring beschreef André Manning in een blog de acht eigenschappen van een communicatieprofessional. Nieuwsgierig zijn, een kritische en ethische denkhouding hebben, wendbaar en flexibel zijn en kunnen samenwerken zijn een aantal persoonskenmerken die hij noemt. Ook het vermogen om innovatief te denken en te handelen is een eigenschap die bij uitstek van een communicatie-adviseur wordt verwacht. Iets meer inhoudelijk is de vaardigheid om gebruik te maken van onderzoek en data. Vanuit Logeion, de vereniging waar Manning directeur van is, worden veel (online) kennissessies georganiseerd om je daarin te ontwikkelen. Dit sluit aan bij één van de drie trends, die Logeion signaleert: technologie als bondgenoot.
Technologie
Technologie ontwikkelt zich razendsnel en wordt steeds slimmer en intuïtiever. Van sociale media, whatsapp en livechat, ondersteund door (ro)bots waar dat past. Om het communicatievak goed te kunnen beoefenen is het absoluut noodzakelijk actuele kennis van technologie en maatschappelijke dilemma’s op te doen en competenties ontwikkelen om nieuwe technologische mogelijkheden in te zetten waar mogelijk en nodig. Steeds vaker één-op-één, soms one-to-many en via steeds meer kanalen. In dat verband is ook al door meerdere communicatiedeskundigen aangegeven dat behalve persconferenties in de coronapandemie ook andere informatiekanalen moeten worden ingezet.
Dialoog
Eén van de belangrijkste rollen van communicatie is verbinden. Communicatie vervult zijn strategische rol vanuit het Latijnse woord communicare: ‘gemeenschappelijk maken’. Door onderstromen, aspiraties en dilemma’s zichtbaar te maken. In een verdeelde samenleving is het steeds belangrijker om groepen samen te brengen rond een gedeelde toekomst (Logeiontrend). Hoogleraar Noelle Aarts breekt al jaren een lans voor de dialoog. Daarmee bedoelt zij dat mensen echt naar elkaar luisteren, doorvragen om te komen tot een gezamenlijke vervolgstap. Debatten en discussies op tv zijn vaak geen dialoog, zij werken polarisatie in de hand doordat vaak twee perspectieven worden gepresenteerd die elkaar uitsluiten. Spannende tv, zegt Aarts in het programma Medialogica, maar brengt het ons verder? Communicatieprofessionals moeten als geen ander in staat zijn de dialoog te organiseren.
Interactie met de samenleving
Verdere professionalisering van online participatie ziet Frankwatching.com als belangrijke overheidscommunicatietrend voor 2021. Ook als aanvulling op fysieke bijeenkomsten zodat zoveel mogelijk mensen kunnen deelnemen. Overheidsorganisaties zouden moeten investeren in Stories en communities. De interactie aangaan met de samenleving is één van de kerntaken van de communicatieprofessional. Uit eigen ervaring weet ik dat het opbouwen van een community belangrijk is in tijden van crisis. Een inner circle om je organisatie heen die kan toelichten hoe het werkelijk zit en voor jou opstaat, beschermt je reputatie. Interessant in dit verband is ook de European Communication Monitor (ECM). Vorig jaar was 42% van de respondenten van mening dat het opbouwen en behouden van vertrouwen de belangrijkste strategische kwestie is voor het communicatievak de komende drie jaar, op de voet gevolgd door het omgaan met duurzame ontwikkeling en Corporate Social Responsibility(38%). Het betrekken van alle relevante stakeholders bij je strategie is een belangrijk aspect van CSR.
Vertrouwen
Van bedrijven wordt steeds meer verwacht als het gaat om het oplossen van maatschappelijke kwesties. 86% van de respondenten aan de Edelman Trust Barometer 2021 vindt dat CEO’s een leidende rol moeten spelen, op tal van gebieden bijvoorbeeld ook zorgen voor betrouwbare informatie. Wie zijn de ogen en oren van de CEO? Inderdaad, de communicatieprofessional. Niet onbelangrijk: onderneem eerst zinvolle actie en communiceer er daarna pas over. Om de problemen van vandaag op te lossen is samenwerking nodig tussen alle maatschappelijke partners: bedrijfsleven, overheid, media en ngo’s moeten gemeenschappelijke doelen stellen en gezamenlijk actie ondernemen om maatschappelijke problemen op te lossen, aldus de Trust Barometer. Het verkleinen van maatschappelijke ongelijkheid, inclusief digitale ongelijkheid lijkt mij zo’n doel. Waarbij ik weer terug ben bij André Manning die het vermogen tot samenwerken en empathie als één van de meest onderschatte eigenschappen om ons vak uit te oefenen ziet. Cruciaal dus. Let’s go for it.
Het onderzoek voor de European Communication Monitor 2021 is zojuist gestart. Je kunt t/m 6 maart meedoen via www.communicationmonitor.net. Deelname is anoniem en duurt ongeveer 15 minuten. Iedereen die meedoet ontvangt in de zomer de belangrijkste resultaten. Wil je bijdragen aan de ontwikkeling van het vak en op de hoogte blijven van de nieuwste trends, doe dan mee aan het onderzoek!